خط و چگونگی به وجود آمدن آن

خط و چگونگی به وجود آمدن آن

مسلماً خط پس از تکلم و زبان بوجود آمده است و سیر تکامل آن را میتوان بطور خلاصه با این ترتیب بیان کرد.


خط ابتدایی بشر، خط تصویری(هیروگلیف) بوده که انسان در آغاز برای ثبت وقایع یا انتقال پیام تصاویری می کشید مثلاً تصویر خورشید به معنی روز و تصویر مهتاب به معنی شب بود با پیشرفت تمدن و تکامل انسان ها این تصویر ها ساده تر شدند و برای انتقال پیام ها سرعت عمل پیدا کرد و قرار دادی برای انتقال پیام خطی بین خود شان بوجود آوردند، مهمترین این خط علامت های است که در مصر به کار گرفته شده است  و در حدود چهار هزار سال قبل از میلاد مسیح در بابل اختراع شده وبه نام آن در مصر و جزیره کرت و چین خط های مختلف به وجود آمده است. آریایی ها خط مخصوصی داشتند که در انقلابات مختلف ، از بین رفته است. راجع به خط اولیه آریایی ها قبل از دوره هخامنشی ها اثری به دست نیامده است.

 

خط هجایی:

یا خط صوت نگار که برای هر صدایی علامتی را با کشیدن تصویر یا علایمی را با کشیدن تصویر یا علایمی یا نقوش خاصی به کار گرفته و در واقع هجی کردن کلمات شروع شد مثلاً برای فهماندن                      از علامت زنبور           و برگ          استفاده می شده است.

 

خط میخی:

سومریان مردمی بودند که بیش از 3000 سال قبل از میلاد مسیح در جنوب عراق سکونت داشته و دارای تمدنی درخشان بوده اند. خط آنان میخی بوده از چپ به راست نوشته می شده، و طوایف آشور و عیلام نیز همان خط را از سومریان گرفته و به کار بردند. درست روشن نیست که از چه تاریخی این خط به دست ماد  ها افتاده ،  اما معلوم است که این در دست آریایی ها رو به ترقی و اصلاح نهاده و از اواسط قرن ششم قبل از میلاد، از مرحله علامتی و صوتی به صورت الفبایی در آمده است و بعداً اعراب را نیز در آن به کار برده و به نام خط پهلوی شده است. سنگ نبشته های هخامنشی با خط میخی نوشته شده و یک دانشمند انگلیسی به نام( راولین سن) توانست با استفاده از زحمات (اشپگل) آلمانی کتیبه بیستون را ترجمه کند.

 

خط الفبایی:

 خطی بوده که هر حرف نماینده یک مخرج است و از ترکیب مجموع حروف، لغات و کلمات ساخته می شود. این خط را دانشمندان، اول بار به فینقی ها نسبت داده اند و گفته اند خطوط عبری، سریانی، قبطی، عربی، آرامی، پهلوی، یونانی، سانسکریت، سغدی و حبشی و سایر خطوط غیر از خط چینی از خط فینیقی ها به عاریت گرفته شده است.

 

خط سغدی:

 از خط آرامی مشتق شده و شاید خط پهلوی کهن، همان خط سغدی باشد. خط سغدی نیز از ریشه هندو اروپایی است.

 

خط پهلوی:

 از خط آرامی گرفته شده و دارای 25 حرف با صدا و بی صدا است و دو  قسم بوده اشکانی و ساسانی

 

 

 

 

خط اوستایی:

 که در زمان ساسانیان اختراع شده و اوستا را بدان خط نوشتند خط اوستا دارای 44 حرف باصدا و بی صدا است و هم امروز کامل ترین خطی است که در دنیا موجود است.

 

خط آریانا(خراسان) بعد از اسلام:

خط پهلوی بعد از اسلام به سبب دشواری که در خواندن و نوشتن داشت، نتوانست مانند سایر ادب و رسوم و فرهنگ های ملی ساسانی مقاومت کند و چندی نگذشت که خط پهلوی منحصر به مؤبدان زردشتی شد و با سرعتی عجیب رو به زوال نهاد.

خط کنونی افغانستان و ایران از دو خط ابتدایی عربی، یعنی کوفی و نسخ قدیم گرفته شده و این دو خود از دو الفبای قبطی و سریانی در حدود یک قرن قبل از تاریخ هجری اقتباس شده است. گفته اند که خط کوفی ابتدا از بین النهرین حوالی کوفه رواج داشت و حرب ابن امیه از فضلای قریش پس از سفر به کوفه آن را از استادان فن آموخت و به مکه مراجعت کرد و خط کوفی را به عده ای از اهالی قریش آموختاند.