ترجمه و تاریخچه آن در افغانستان

ترجمه در لغت به معنی برگرداندن از زبانی به زبان دیگر است و در اصطلاح عبارت از یافتن نزدیکترین و دقیقترین معادل برای واژه های زبان مبدأ است. و یا هم عبارت از فن و یا مهارت ی است که به یاری آن میتوان معانی و محتوایی پیام ها ، معلومات و دانش های مورد نیاز را از چارچوب و شکل یک زبان کشید و به چارچوب و یا شکل زبان دیگر در   

آورد. یکی از پر اهمیت ترین نکات یک زبان پیشرفت آنست که بتواند از منابع و زبانهای مختلف در عرصه های زنده گی اجتماعی، اعم از حقوقی ، علمی ، سیاسی وغیره بوسیله ترجمه مورد استفاده بعمل آورد که از یک جهت در ساحات مختلف زندگی اجتماعی، اختراعات و اکتشافات و بسا مسایل مهم بین المللی اطلاع حاصل نمود، و از سوی دیگر با تهیه و ترجمه مواد خدمتی را به گروه اهل دانش و فن نمود.علاوه بر استفاده های فراوان از ترجمه زبان های متعدد، گاهی ترجمه غلط سبب شده تا مشکلاتی گریبان گیر جوامع بشری گردد. یکی از این زبانها بروز جنگ و خونریزی در میان دولت هاست.

ترجمه مانند سایر پدیده ها از بدو پیدایش تا کنون پروسه طولانی را پیموده است اولین ترجمان غلام یونانی به نام لیولوس اند و فیکوس بود. ولی اثر مشهور هومر را به نام ( اویسه ) به زبان لاتین ترجمه کرد. بعد از آن به تدریج ترجمه وسعت پیدا کرد و نویسنده گان مشهور چون سیسرون و کاتول آثار فلسفه یونانی یعنی ارسطو ، افلاطون و هیپوکریت  را از یونانی به عربی به دربار خلافت امویان ترجمه کردند. اما جنبش راستین ترجمه از زمان ابو جعفر منصور دوانیقی خلیفه عباس آغاز شد و در زمان مامون تکامل یافت. مسلمانان بیش از سه قرن سخت مشغول ترجمه آثار علمی فلسفی، ادبی و مذهبی تمدنهای کهن چون زبانهای عبری ، سربانی، فارسی، هندی ، لاتینی و یونانی بودند. و از مترجمان آن دوره از ابن ابی اصیعه ، ابن اسحاق، ابن حنین ، ابن رشد وبسا مترجمان دیگر میتوان نام برد.

ام دوران اوج ترجمه را میتوان در زمان رسانس بر شمرد . در ین دوره نویسنده گان در هر کشور به زبان ملی خود تا لیف و تصنیف  را آغاز نمودند. و اولین بار قرآن کریم توسط شخص بنام رابرت در سال های 1141-1143 به زبان لاتین ترجمه گردید. در افغانستان ترجمه از زبانهای اروپایی به خصوص انگلیس در سالهای پیشین صده سیزدهم هجری آغاز شده است . و در دوران امیر شیرعلی خان مترجمانی چون از قاضی عبدالقادر، نور محمد قندهاری ، قاضی عبدارحمن نام برد. در دوره امیر عبدالرحمن خان نیز میتوان از مترجمان برجسته چون سیف الدین بابری ، محمد حسن خان ، عبدالسبحان خان ،عبدالوهاب تاشقرغانی و محمود ترزی نام گرفت .

و در چند دهه اخیر قسمت قابل توجه از روز نامه ها و مجله های کشورما انباشته از ترجمه است . و بیشتر ترجمه ها از زبان های عربی اوردو ، ترکی ، انگلیسی ، فرانسوی، آلمانی و روسی است . و مترجمان سده واپسین بیشتر مسایل فلسفه منطق سیاست ، حقوق اقتصاد تاریخ ، جمعه شناسی ، جغرافیای تاریخی ، زبان شناسی و ادبیات را ترجمه نموده اند، یک نویسنده آلمانی بنام پل کایر در اواخر قرن 19 میگوید ترجمه باید تا آنجائیکه ممکن است تحت الفظی و تا آنجائی که لازم است آزاد باشد. امروز اهمیت ترجمه و تأثیر شگرف آن در زنده گی بر کسی پوشیده نیست.